Sirküler 001 – 02.05.2013

Şirketlerde Ana Sözleşmelerin Yeni TTK İle Uyumlaştırılması
Bilindiği gibi yeni Türk Ticaret Kanunu 01 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Fakat, bu kanun kapsa-mında yapılması gereken bazı işlemler için daha ileri tarihler de belirlenmiştir. Bunlardan biri, Ana Sözleşmelerin, yeni TTK’ya uyumlu hâle getirilmesidir; ki bunun için belirlenen son tarih 01 Temmuz 2013 dür.
Başka deyişle, şirketler, 01 Temmuz 2013 akşamına kadar ana sözleşmelerini yeni TTK ile uyumlu hâle getirmek zorun-dadırlar. Gerek anonim şirketlerde gerekse limited şirketlerde, ana sözleşme değişik-liği yapmak genel kurulun yetkisi dâhilin-dedir. Genel Kurul, bilindiği gibi ortakların katılımı ile yapılan toplantıya verilen bir addır. Ana sözleşmeyi değiştirme yetkisi genel kurula aittir ve genel kurul tara-fından başkasına de devredilemez.
Yine bilindiği gibi, şirketler, önceki sene-nin hesaplarını görüşmek ve yeni kararlar almak için her yıl ilk 3 ay içinde Genel Kurul toplantısı yapmak zorundadırlar. Başka deyişle, şirketlerin genel kurul yapma dönemi başlamış bulunmaktadır. Zaten yapılacak olan bu genel kurul toplantılarında, yeni TTK gereği yapılması zorunlu bulunan ana sözleşme değişikliklerinin de gündeme getirilmesi, ikinci bir toplantı yapılması zahmet ve masrafından kurtulmayı sağlayacaktır.
Genel Kurulların toplanabilmesi için belli bir asgari sermayeye sahip ortağın toplantıya katılması gerekiyor. Buna Toplantı Nisabı adı verilir. Toplantı yapılınca da, karar alabilmek için toplantıya katılanların belli bir sermayeye sahip ortakların karar lehinde oy kullanması gerekir. Bu sayıya da Karar Nisabı adı verilir.
Bu nisaplar hakkında Türk Ticaret Kanunu’ndaki hükümler aşağıdadır.
1 – Anonim Şirketlerle İlgili Olarak:
TTK’nun 418. Maddesi şöyledir: “Genel kurullar, bu Kanunda veya esas sözleşmede, aksine daha ağır nisap öngörülmüş bulunan hâller hariç, sermayenin en az dörtte birini karşılayan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin varlığıyla toplanır. Bu nisabın toplantı süresince korunması şarttır. İlk toplantıda anılan nisaba ulaşılamadığı takdirde, ikinci toplantının yapılabilmesi için nisap aranmaz. Kararlar toplantıda hazır bulunan oyların çoğunluğu ile verilir.
Yukarıdaki kanun maddesi içinde geçen “daha ağır nisap”lar aşağıda verilen 421. Maddede yer almaktadır:
TTK m. 421: “1- Kanunda veya esas sözleşmede aksine hüküm bulunmadığı takdirde, esas sözleşmeyi değiştiren kararlar, şirket sermayesinin en az yarısının temsil edildiği genel kurulda, toplantıda mevcut bulunan oyların çoğunluğu ile alınır. İlk toplantıda öngörülen toplantı nisabı elde edilemediği takdirde, en geç bir ay içinde ikinci bir toplantı yapılabilir. İkinci toplantı için toplantı nisabı, şirket sermayesinin en az üçte birinin toplantıda temsil edilmesidir. Bu fıkrada öngörülen nisapları düşüren veya nispî çoğunluğu öngören esas sözleşme hükümleri geçersizdir.
2 – Aşağıdaki esas sözleşme değişikliği kararları, sermayenin tümünü oluşturan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin oybirliğiyle alınır:
a) Bilanço zararlarının kapatılması için yükümlülük ve ikincil yükümlülük koyan kararlar.
b) Şirketin merkezinin yurt dışına taşınmasına ilişkin kararlar.
3 – Aşağıdaki esas sözleşme değişikliği kararları, sermayenin en az yüzde yetmişbeşini oluşturan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin olumlu oylarıyla alınır:
a) Şirketin faaliyet konusunun tamamen değiştirilmesi.
b) İmtiyazlı pay oluşturulması.
c) Nama yazılı payların devrinin sınırlandırılması.
4 – İkinci ve üçüncü fıkralarda öngörülen nisaplara ilk toplantıda ulaşılamadığı takdirde izleyen toplantılarda da aynı nisap aranır.
5 – Pay senetleri menkul kıymet borsalarında işlem gören şirketlerde, aşağıdaki konularda karar alınabilmesi için, yapılacak genel kurul toplantılarında, esas sözleşmelerinde aksine hüküm yoksa, 418 inci maddedeki toplantı nisabı uygulanır:
a) Sermayenin artırılması ve kayıtlı sermaye tavanının yükseltilmesine ilişkin esas sözleşme değişiklikleri.
b) Birleşmeye, bölünmeye ve tür değiştirmeye ilişkin kararlar.
Bizim tavsiyemiz; aşağıda örneğini verdiğimiz ana sözleşmeye göre ana sözleşmenizi değiştirirken, eski sözleşmedeki “faaliyet konusunu” aynen korumanızdır. Böylece 421/3’e tabi olmadan doğrudan 421/1’e göre işlem yapabilirsiniz.
2 – Limited Şirketlerle İlgili Olarak:
Normal olarak Limited Şirketlerin genel kurulunda kararlar, toplantıda temsil edilen oyların salt çoğunluğu ile alınır. Limited şirketlerde her 25 TL bir oy hakkı verir. Buna göre meselâ şirketin sermayesi 1.000.000 TL ise, 1.000.000 / 25 = 40.000 oy var demektir. Fakat toplantıya herkes katılmayabilir. Toplantıya gelenlerin sermaye payları toplamının 600.000 TL olduğunu varsayalım. Bu durumda 600.000 / 25 = 24.000 oy var demektir. 24.000 oyun salt çoğunluğu 12.001 oy demektir. Yani bu şirkette 12.00 oy sahibinin aldığı kararlar geçerli olur. Ancak, aşağıdaki durumlarda daha ağır nisaplar aranır:
TTK M. 621: Aşağıdaki genel kurul kararları, temsil edilen oyların en az üçte ikisinin ve oy hakkı bulunan esas sermayenin tamamının salt çoğunluğunun bir arada bulunması hâlinde alınabilir:
a) Şirket işletme konusunun değiştirilmesi.
b) Oyda imtiyazlı esas sermaye paylarının öngörülmesi.
c) Esas sermaye paylarının devrinin sınırlandırılması, yasaklanması ya da kolaylaştırılması.
d) Esas sermayenin artırılması.
e) Rüçhan hakkının sınırlandırılması ya da kaldırılması.
f) Şirket merkezinin değiştirilmesi.
g) Müdürlerin ve ortakların, bağlılık yükümüne veya rekabet yasağına aykırı faaliyette bulunmalarına genel kurul tarafından onay verilmesi.
h) Bir ortağın haklı sebepler dolayısıyla şirketten çıkarılması için mahkemeye başvurulması ve bir ortağın şirket sözleşmesinde öngörülen sebepten dolayı şirketten çıkarılması.
ı) Şirketin feshi.
Görüldüğü gibi, yukarıda 621. Maddede yazılı olan hususlarda bir değişikliğe gidilmeden, ana sözleşmenizi toplantıda temsil edilen oyların salt çoğunluğu ile kolayca değiştirebilirsiniz. Tüm ortakların katılımı sağlanarak oybirliği ile alınacak değişiklik kararı şüphesiz en iyisidir.
3 – Yeni TTK Gereği Ana Sözleşmelerde Neler Değişecek?
Aşağıda Bakanlık’ça yayınlanan Anonim ve Limited şirket sözleşme örnekleri bulunmaktadır. Şirketler, ellerindeki hâlen geçerli olan ana sözleşmelerini bu örneklere uygun olarak yeniden yazabilirler. Ancak bu örnekler, ana sözleşmede mutlaka bulunması gereken hükümleri kapsamaktadır. TTK’na aykırı olmayan başka hükümler de ilâve edilebilir. Bunlardan bazıları şunlardır:
1- Yeni TTK’nın 394’ncü maddesi uyarınca, yönetim kurulu üyelerine huzur hakkı, ücret, ikramiye, prim ve yıllık kardan pay alma hakları verilecek ise, tutarlarının ana sözleşme veya genel kurulda belirlenmesi gerekmektedir. Yönetim kurulu üyelerine bu mali hakların verilebilmesi için genel kurulu yetkilendirmek amacıyla, ana sözleşmelerin yönetim kuruluyla ilgili bölümlerinde aşağıdakine benzer bir hüküm olmalıdır.
“Tutarlarının genel kurulda belirlenmesi kaydıyla, yönetim kurulu üyelerinin huzur hakkı, ücret, ikramiye, prim ve yıllık kardan pay alma hakları vardır.”
2- Yeni TTK’nın 395/1. ve 396’ncı maddeleri uyarınca, yönetim kurulu üyeleri; genel kuruldan izin almadan şirketle kendisi veya başkası adına ve hesabına işlem yapamazlar, Şirketin faaliyet konusuna giren bir işlemi kendi veya başkası hesabına göremezler ve aynı türden işlerle uğraşan bir başka şirkette yönetim kurulu üyesi olamazlar. Bu madde hükümleri, özellikle aynı şirketler topluluğu içerisindeki bir şirkette yönetim kurulu üyesi olan kişinin, aynı ortaklık yapısına sahip bile olsa diğer bir şirkette yönetim kurulu üyesi veya müdür olmasını engellemektedir. Bu durumun giderilmesi için, ana sözleşmenin yönetim kuruluyla ilgili bölümlerine aşağıdakine benzer bir hüküm konulmalıdır.
“Yönetim Kurulu üyelerinin; başka şirket, kurum veya kuruluşlarda yönetim kurulu üyesi, müdür veya yönetici olmaları veya Şirketle aynı faaliyet konusunda kendi veya başkası adına veya hesabına işlem yapmaları mümkündür.”
3- Yeni TTK’nın 370’ncü maddesi uyarınca; ana sözleşmede aksi belirtilmedikçe, anonim şirketler çift imzayla temsil ve ilzam olabilir. Şirketi temsilen sadece bir yönetim kurulu üyesinin yetkili olabilmesi ve tek imzayla şirket işlerinin yapılabilmesi için ana sözleşmede bu yönde bir hüküm bulunması gerekir. Bu durumun sağlanabilmesi için, ana sözleşmenin yönetim kuruluyla ilgili bölümlerine aşağıdakine benzer bir hüküm konulmalıdır.
“Yönetim Kurulunun oybirliğiyle alacağı karar üzerine, Şirketin yönetim ve temsil yetkisi yönetim kurulu üyelerinden birine verilebilir. Yönetim Kurulu oy birliğiyle alacağı karar ile, yönetim görev ve yetkisini kısmen veya tamamen bir veya birkaç yönetim kurulu üyesine veya üçüncü bir kişiye devretmeye yetkilidir. Türk Ticaret Kanunu’nun 367., 370., 371. 374. ve 375.’nci maddesi hükümleri saklıdır.”
4- Yeni TTK’nın 367/2., 372. ve 374’ncü maddeleri uyarınca; yönetim devredilmediğinde takdirde görev ve sorumluluk yönetim kurulunun tümüne ait olduğundan, yönetim görev ve sorumluluğunun paylaşılmasının istenmesi durumunda, ana sözleşmenin yönetim kuruluyla ilgili bölümlerine aşağıdakine benzer bir hüküm konulmalıdır.
“Yönetim kurulu, yönetim yetki ve sorumlulukları kısmen veya tamamen bir veya birden fazla yönetim kurulu üyesine veya üçüncü bir kişiye devretmeye yetkilidir. Bu durumda, yönetim kurulu Türk Ticaret Kanunu’nun 367/2’nci maddesine uygun bir yönerge düzenler. Temsile yetkili kişileri ve bunların temsil şekillerini gösterir kararın noterce onaylamış sureti ticaret sicilinde tescil ve ilan edilmedikçe, yönetim yetkisinin devri geçerli olmaz. Türk Ticaret Kanunu’nun 375’nci maddesi hükümleri saklıdır.”
5- Limited şirketlerle ilgili olarak, TTK m. 595’de: “(1) Esas sermaye payının devri ve devir borcunu doğuran işlemler yazılı şekilde yapılır ve tarafların imzaları noterce onanır. Ayrıca devir sözleşmesinde, ek ödeme ve yan edim yükümlülükleri; rekabet yasağı ağırlaştırılmış veya tüm ortakları kapsayacak biçimde genişletilmiş ise, bu husus, önerilmeye muhatap olma, önalım, geri alım ve alım hakları ile sözleşme cezasına ilişkin koşullara da belirtilir.
(2) Şirket sözleşmesinde aksi öngörülmemişse, esas sermaye payının devri için, ortaklar genel kurulunun onayı şarttır. Devir bu onayla geçerli olur.
(3) Şirket sözleşmesinde başka türlü düzenlenmemişse, ortaklar genel kurulu sebep göstermeksizin onayı reddedebilir.
(4) Şirket sözleşmesiyle sermaye payının devri yasaklanabilir.
(5) Şirket sözleşmesi devri yasaklamış veya genel kurul onay vermeyi reddetmişse, ortağın haklı sebeple şirketten çıkma hakkı saklı kalır.
(6) Şirket sözleşmesinde ek ödeme veya yan edim yükümlülükleri öngörüldüğü takdirde, devralanın ödeme gücü şüpheli görüldüğü için ondan istenen teminat verilmemişse, genel kurul şirket sözleşmesinde hüküm bulunmasa bile, onayı reddedebilir. “
hükmü bulunmaktadır. Keza, ortağın şirketten ayrılması ile ilgili olarak; TTK m. 638: (1) Şirket sözleşmesi, ortaklara şirketten çıkma hakkını tanıyabilir, bu hakkın kullanılmasını belirli şartlara bağlayabilir.
(2) Her ortak, haklı sebeplerin varlığında şirketten çıkmasına karar verilmesi için dava açabilir. Mahkeme istem üzerine, dava süresince, davacının ortaklıktan doğan hak ve borçlarından bazılarının veya tümünün dondurulmasına veya davacı ortağın durumunun teminat altına alınması amacıyla diğer önlemlere karar verebilir
Hükmü bulunmaktadır. Görüldüğü gibi, bu konularda ana sözleşmeye madde eklemenin tam zamanıdır. Ana sözleşme değişikliğine bu konuda almak istediğiniz kararlar ekleyebilirsiniz.
6- Yeni TTK’nın 1527’nci maddesi uyarınca; anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin, limited şirketlerde müdürlerin toplantılarının internet ortamında yapılabilmesi için Şirketlerin ana sözleşme veya sözleşmelerinde bu yönde bir hükmün olması gerekmektedir. Bu imkândan yararlanılabilmesi için, ana sözleşmenin yönetim kurulunun toplantılarıyla ilgili bölümüne aşağıdakine benzer bir hüküm konulmalıdır.
“Yönetim kurulu (limited şirketlerin sözleşmelerinde değişiklik yapılacaksa “müdürler kurulu”) toplantılarının tamamen elektronik ortamda yapılması mümkün olduğu gibi, bazı üyelerin fiziken mevcut bulundukları bir toplantıya bir kısım üyelerin elektronik ortamda katılmaları yoluyla toplantıların icra edilmeleri de mümkündür. Bu kapsamda elektronik ortamda yapılacak toplantılarla ilgili olarak, Türk Ticaret Kanunu’nun 1527’nci maddesi hükümleri ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nca çıkarılacak yönetmelik hükümlerine uyulur.”
7 – Ortak Tüzel Kişilerin, yönetim kurulunda temsilci bulundurması kuralı Yeni TTK ile kalktığı için, bu kanundan sonra Tüzel Kişinin kendisi Yönetim Kurulu üyesi olacaktır. Bu şekilde; şirketlerde de ana sözleşme değişikliği ile yeni YK’nu oluşturmak gerekecektir.
8 – Yönetim kurulu, ana sözleşmeye konulacak bir hükme istinaden, düzenleyeceği bir İÇ YÖNETMELİĞE göre, yönetimi kısmen veya tamamen bir veya birkaç yönetim kurulu üyesine veya ortak olmayan bir üçüncü kişiye devretmeye yetkili kılınabilir. Kanundan veya ana sözleşmeden doğan bir görevi veya yetkiyi, kanuna dayanarak, başkasına devreden organlar veya kişiler, bu görev ve yetkileri devralan kişilerin seçiminde makul derecede itina göstermediklerinin ispat edilmesi hâli hariç, bu kişilerin fiil ve kararlarından sorumlu olmazlar. Bu sebeple ana sözleşmeye konulacak hüküm çok önemlidir.
9 – Yönetim Kurulu toplantı nisabı; esas sözleşmede aksine ağırlaştırıcı bir hüküm bulunmadığı takdirde, yönetim kurulu üye tam sayısının çoğunluğu olduğu ve Yönetim Kurulu karar yeter sayısı; toplantıda hazır bulunan üyelerin çoğunluğu olduğu hüküm altına alınmıştır. Ana sözleşmede aksi hükümler varsa bunlarında değiştirilmesi gerekecektir.
10 – Toplantı ve karar nisapları ile ilgili “özel bir nisap” belirlenecekse, ana sözleşmelerde, bu nisaba yer verilmesi lâzımdır. Ana sözleşme değişikliği için, şirket sermayesinin en az yarısını temsil edenlerin genel kurula katılması ve mevcut oyların çoğunluğuyla karar alınması gerekir. Daha yüksek bir nisap aranacaksa, bu durumunda ana sözleşmede belirtilmesi gerekmektedir.
11- Esas sözleşmede yer vermek şartıyla birden çok pay sahibinin oy hakkı sınırlandırılabilecektir. Bir paya ise en az bir oy hakkı verilmek zorundadır. Oy hakkı, ancak taahhüt edilen sermayenin ödenmiş ise doğacaktır. Bu hususların ana sözleşmede düzenlenmesi gerekmektedir.
12 – Ana sözleşmede aksi öngörülmemişse veya yönetim kurulu tek kişiden oluşmuyorsa, temsil yetkisi “çift imza” kullanılmak suretiyle yönetim kuruluna aittir. Şirketin temsil yetkisi bakımından farklı bir yetkilendirme düşünülüyorsa, bu durumun şirket ana sözleşmesinde belirtilmesi gerekir.
13 – Anonim Şirketler için asgari sermaye 50.000 TL, Limited Şirketler için 10.000 TL olacaktır. Diğer taraftan, Kayıtlı Sermaye Sistemine geçme hakkı tüm Anonim Şirketlere tanınmış olup, bu durumda asgari kayıtlı sermayenin 100.000 TL olması öngörülmüştür
14 – Denetçilerin seçimi, görevleri, sorumlulukları ve azilleri ile ilgili ana sözleşme hükümleri de değiştirilmelidir.

6103 sayılı Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunun 22.maddesi gereğince, Anonim şirketler esas sözleşmelerini ve limited şirketler şirket sözleşmelerini, Türk Ticaret Kanunuyla uyumlu hâle getirmeleri gerekmektedir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca hazırlanan anasözleşme örneklerine ulaşmak için aşağıdaki linki tıklayınız:
http://www.gumrukticaret.gov.tr/altsayfa/icerik/308/1812/anonim-velimited-sirketler-icin-hazirlanan-esas-sozlesme-ve-sozl.html